نازك ترين بخش پوسته ي زمين در قسمت مياني زير اقيانوس ها قرار دارد . در اين بخش ضخامت پوسته كمتر از شش كيلومتر است . اما بقيه ي قسمت ها ي پوسته ي زمين ضخيم تر است . و ضخامتش به حدود هفتاد كيلومتر مي رسد. ضخيم ترين پوسته ي زمين ، زير خشكي ها قرار دارد .
پوسته زمين به صورت يك ورقه ي سنگي سخت نيست بلكه از قطعه هاي مجزايي به نام صفحه ساخته شده است ، مثل لايه هاي يك تخم مرغ پخته ، اين صفحه ها به آرامي در جهت هاي مختلف حركت مي كنند . در مناطقي كه اين صفحه ها خلاف جهت هم به يك ديگر نزديك مي شوند و روي هم مي لغزند ، زمين لرزه و آتش فشان به وجود مي آيد . در بستر اقيانوس ها ، بعضي از صفحه هاي زمين ، از هم فاصله مي گيرند . سنگ ها ي مذاب از شكافي كه پديد مي آيد بالامي آيند و در اثر تماس با آب سرد ، سخت و جامد مي شوند.
سنگ در سرتاسرسطح زمين و هم چنين در درون آن يافت مي شود . در بسياري از مناطق آب يا خاك روي سنگ ها را پوشانده اند اما اگر سطح زمين را به اندازه كافي بكنيم، به سنگ مي رسيم . البته تمالم كره زمين از جنس سنگ جامد و سخت نيست . لايه سنگي سطح زمين، پوسته نام دارد . زير پوسته ، لايه ي ديگرذي به ضخامت حدود 2900 كيلومتر قرار دارد كه گوشته ناميده مي شود . سنگ ها ي اين بخش از زمين را ماگما مي گويند . ماگما چنان داغ است كه مانند شيره غليظ قند ، به آرامي زير پوسته ، جريان دارد. مركز كره زمين كه هسته ناميده مي شود، لايه اي به ضخامت 7000 كيلومتر را تشكيل مي دهد كه به صورت يك گوي فلزي است و جنس اصلي اش از آهن است . بخش داخل هسته ، حالت جامد دارد اما بخش خارجي اش به صورت مايع است.
در زمان ها ي قديم ، در مسابقه ها ي وزنه برداري از سنگ استفاده مي كردند. امروزه در ورزش سنگ بازي در روي يخ ، هنوز هم از سنگ استفاده مي كنند . نفرات دوم تيم ، روي يخ ، سنگ ها يسنگين را به سمت محلي كه هدف نام دارد ، مي غلتانند . هر تيم كه سنگ هايش نزديك هدف بايستد ، برنده ي بازي است .
چگونه از سنگ ها براي پاك كردن چيزها استفاده مي كنند؟
ماده ي اوليه ي بعضي از مواد پاك كننده ، از جنس پودر سنگ است . وقتي اين ماده روي چيزي ماليده شود ، ذرات زيرش لكه ها و چرك سطح آن را مي سايند و از بين مي برند . يكي از روش هاي تميز كردن سنگ ساختمان ها ، بادشن نام دارد كه در اين كهر هم از ذرات سنگ استفاده مي شود . ذرات شن يا ماسه ، با فشار زياد از راه يك پمپ باد ، روي سنگ هاي نماي ساختمان پاشيده مي شوند . اين ذرات مانند مليون ها چكش كوچك به سطح سنگ مي خورند و تمام چرك ها ا از بين مي برند و سنگ را تميز مي كنند .
يونانيان باستان كوه المپوس را محل زندگي خدايان شان مي دانسند . بوميان ساكن ناحيه ي مائوري در كشور زلاندندو بلندترين كوه كشورشان را آئوراكي مي نامند . در افسانه ها آمده است كه آئوراكي فرزند خداي آسمان بوده كه تبديل به سنگ شده .
كوه توده ي عظيمي از سنگ است كه مانند برجي مرتفع ، زمين هاي اطراف را احاطه كرده است. امروزه گردش گران به ديدن كوه ها مي روند و از آن ها عكس مي گيرند و كوه نوردان به قله ي كوه ها صعود مي كند . در عهد باستان ، مردم به دلايل مختلفي با ديده احترام به كوه ها مي نگريستند . بعضي ها كوه را مانند " خدايان " مي پرستيدند و بعضي ديگر بر اين باور بودند كه "خدايان " بر فراز قله هاي پوشيده از برف و ابر زندگي مي كنند .
زماني كه اهرام در ناحييه ي جيزا (مصر) ساخته شدند نماي بيروني شان با سنگ آهك سفيد و نرم تزيين شد . اما بخش اعظم سنگ آهك به كار رفته در اين اهرام طي گذشت زمان از بين رفته است . اين سنگ ها يا در اثر فرسايش تخريب شده اند يا به سرقت رفته اند و در ساخت ساير بناها مورد استفاده قرار گرفته اند .
امروزه چگونه از سنگ در ساخت بناها استفاده مي كنند؟
امروزه از خرده سنگ ها در پي ريزي بناها وزيرسازي جاده ها استفاده مي كنند . از انواع سنگ هاي گران قيمت مانند سنگ مرمر هم براي احداث ديوار هاي بناهاي بزرگ و مجلل استفاده مي شود.
سنگ ها در همه جا يافت مي شوند . در خانه و خيابان هاي تان آن ها را مي بينيد . بعضي ازسنگ ها خيلي سخت و پايدار اند . اين سنگ ها مسالح ساختماني مناسبي هستند . وقتي صخره سنگ ها را از دل طبيعت بيرون مي آورند و در احداث بناها از آن استفاده مي كنند ، در اين شرايط سنگ ناميده مي شود . هزاران سال پيش ، مردمان باستان مهمترين بناهايشان را از سنگ مي ساختند كه بعضي از اين بناها هنوز هم پا بر جا هستند چرا كه در ساختمان اين بناها از سنگ هاي بسيار سخت ومقاومي ساخته شده است . هرم بزرگ كوفو در جيزا واقع در مصر ، 4500 سال قبل ساخته شده است . در ساختمان اين هرم از دو مليون وسيصد هزار قطعه سنگ بزرگ استفاده كرده اند . فراغنه ي مصر در مقبره هاي سنگي دفن مي شدند ، براي اين كه سنگ از بهترين و مقاوم ترين مصالح ساختماني به شمار مي رفت و مي توانست از پيكر موميايي شده ي آن ها محافظت كند
گاهي سنگ ها در اثر گرما و فشار فوق العاده زياد ، تغيير مي كنند و نوع جديدي از سنگ ها به نام سنگ هاي دگرگوني را مي سازند . دگرگوني به همان معني تغيير يافته است . مرمر نمونه اي از سنگ هاي دگر گوني است كه منشأ تشكيل آن سنگ آهك است . سنگ آهك در اثر دماي فوق العاده زياد سنگ هاي داغ اعماق زمين و فشاري كه آب وسنگ هاي پوسته ي زمين از بالا بر آن وارد مي كنند ، دگرگون ودر نهايت به سنگ مرمر تبديل مي شود .
سرما و يخبندان ، باد ، گرماي خورشيد و نيرو هاي ديگر طبيعت ، سبب متلاشي شدن سنگ ها مي شوند و آنها را به قطعات كوچك تبديل مي كنند . اين قطعات كوچك نيز طي روند فرسايش ، آن قدر خرد مي شوند كه به صورت ذرات ماسه در مي آيند . آب باران اين ذرات ريز را مي شويد و همراه خود به رود خانه ها و دريا مي برد و سر انجام اين ذرات در آنجا ته نشين مي شوند . به اين ذرات ته نشين شده ، رسوب مي گويند . طي گذشت زمان ، اين رسوبات روي هم انباشته مي شوند و در اثر اين فشار ، ذرات به هم مي چسبند و سنگ سختي به نام سنگ رسوبي را مي سازند . ماسه سنگ ، نمونه اي از سنگ هاي رسوبي است .
سنگ آذرين ، از توده سنگ هاي مذاب آتشفشاني به نام ماگما يا لاوا (گدازه) تشكيل مي شود كه پس از سرد شدن ، سخت و جامد مي شوند. آذرين يعني آتشين. بازالت و گرانيت از جمله سنگ هاي آذرين هستند .
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
